Damga Vergisi Nedir, Nasıl Hesaplanır?
Damga Vergisi, kişiler ve kurumlar arasında yapılan resmi işlemleri belgeleyen evraklar üzerinden alınan bir vergidir. Resmi belgelerde yer alan imzaların ve maddi değerlerin tescillenmesi amacıyla alınan bu vergi, genellikle sözleşmeler, senetler, faturalar ve tapu işlemleri gibi işlemler sırasında ortaya çıkar.
Damga vergisi hesaplama işlemi, belgenin türüne ve üzerinde belirtilen tutara göre değişiklik gösterir. Bu blog yazımızda, damga vergisi ne demek, nasıl hesaplanır ve hangi durumlarda uygulanır gibi sorulara dair kapsamlı cevaplara ulaşabilirsiniz.
Damga Vergisi Nedir?
Damga Vergisi, belirli belgeler üzerine konulan ve bu belgelerin yasal geçerlilik kazanmasını sağlayan bir vergi türüdür. Kişiler veya kurumlar arasında yapılan resmi işlemleri belgeleyen yazılı dokümanlar üzerinden alınır. Bu belgeler, sözleşmeler, senetler, kira kontratları, fatura ve tapu belgeleri gibi çok çeşitli türleri kapsar. Damga Vergisi, belgede yer alan tutarın belli bir yüzdesi ya da sabit bir oran olarak hesaplanır. Belgeyi düzenleyen ya da imzalayan taraflarca ödenir. Damga vergisi oranları, vergi kanunları çerçevesinde her yıl güncellenir.
Damga Vergisi Beyannamesi Nedir?
Damga vergisi beyannamesi, vergiyi ödemekle yükümlü kişi veya kurumların, damga vergisine tabi belgelerle ilgili vergiyi vergi dairesine bildirmek için kullandığı resmi belgedir. Bu beyanname, belirli bir dönem içerisinde düzenlenen ve damga vergisine tabi olan tüm belgelerin vergilerinin hesaplanıp bildirilmesi amacıyla hazırlanır.
Damga Vergisi Hangi Durumlarda Ödenir?
Damga vergisi, yazılı olarak düzenlenen ve hukuki geçerliliği olan belgeler üzerinden alınır. Bu verginin ödenmesi gereken başlıca durumlar şunlardır:
Sözleşmeler:
Taraflar arasında yapılan kira, satış, hizmet, kredi gibi çeşitli kontratlar için sözleşme damga vergisi hesaplama işlemi yapılır.
İhale Kararları:
İhale süreçlerinde düzenlenen kararlar, sözleşmeler ve teminat mektupları damga vergisi ödemesini gerektirir.
Kira Sözleşmeleri:
Ev, iş yeri veya diğer taşınmaz mallar için yapılan kira sözleşmeleri damga vergisine tabidir.
Makbuzlar:
Resmi makamlara verilen makbuzlar, senetler, tahsilat makbuzları gibi belgeler damga vergisine tabi olabilir.
Resmi Makamlara Verilen Dilekçeler:
Resmi kurumlara sunulan dilekçeler ve başvurular damga vergisine tabi olabilir.
Taahhütnameler ve Teminat Mektupları:
Özellikle bankalar tarafından verilen teminat mektupları ve çeşitli taahhütlerde bulunan belgeler damga vergisine tabi tutulur.
Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Damga vergisi, bazı belgelere göre değişiklik gösteren oranlarla hesaplanır. Örneğin; taksitle satış sözleşmeleri için damga vergisi oranı binde 9,48 (%0,948) olarak uygulanır. Sözleşme tutarının bu oranla çarpılması, ödenecek vergi miktarını ortaya çıkarır. Aylık taksitlerle yapılan ödemelerde, yıllık toplam tutar üzerinden damga vergisi hesaplanır.
Örneğin; aylık 2.000 TL taksitli bir sözleşme damga vergisi hesaplama şu şekilde yapılır:
Yıllık toplam tutar = 12 x 2.000 TL = 24.000 TL
Damga Vergisi = 24.000 TL x %0,948 = 227,52 TL
Eğer sözleşme birden fazla nüsha olarak düzenlenmişse, her nüsha aynı tutar üzerinden damga vergisine tabi olur. Örneğin; iki nüsha düzenlenirse toplam ödenecek tutar 455,04 TL (227,52 TL x 2) olur. Eğer sözleşmede verginin taraflar arasında yarı yarıya paylaşılacağı belirtilmişse, her taraf kendi payına düşen kısmı ödemekle yükümlüdür.
Ücret bordrolarında damga vergisi ise, 488 sayılı Kanun kapsamında hizmet karşılığı alınan ödemelere tabi tutulur. Çalışanlara her ay ödenen maaşlar da bu vergi kapsamına girer. İşveren tarafından çalışanlara yapılan ödemeler bordroda gösterilir ve damga vergisi brüt ücret üzerinden hesaplanır. Bordroda yer alan parametrelere bakıldığında, damga vergisinin brüt tutara uygulanarak kesildiği görülür. Bu vergi, brüt ücret üzerinden binde 7,59 (%0,759) oranında hesaplanarak ortaya çıkar.
Kimler Damga Vergisi Öder?
Damga vergisi, damga vergisine tabi bir belgeyi imzalayan veya düzenleyen kişiler tarafından ödenir. Genel olarak aşağıdaki taraflar damga vergisi ödemekle yükümlüdür:
Sözleşmelerdeki Taraflar: İki veya daha fazla taraf arasında yapılan sözleşmelerde, sözleşmeyi imzalayan her iki taraf da vergiden sorumlu olabilir.
Kamu ve Özel Kurumlar: Şirketler, bireyler, kamu kurumları, dernekler ve vakıflar, düzenledikleri ve imzaladıkları belgeler üzerinden damga vergisi ödemek zorundadır.
Kamu İhale Katılımcıları: Kamu ihalelerinde ihaleyi kazanan taraf, ihale sözleşmeleri için damga vergisi öder.
Noter İşlemleri: Noter aracılığıyla düzenlenen ya da onaylanan belgeler için ilgili taraflar damga vergisi ödemek zorundadır.
Gayrimenkul Alım-Satım Tarafları: Tapu işlemlerinde, alıcı ve satıcı damga vergisinden sorumludur.
Damga Vergisi Nasıl Ödenir?
Damga vergisi, damga vergisine tabi belgelerin düzenlenmesi ile ortaya çıkan bir vergidir ve çeşitli ödeme yöntemleriyle ödenebilir. Aşağıda, damga vergisinin nasıl ödendiğine dair temel adımları bulabilirsiniz:
- Vergi Dairesi Üzerinden Ödeme
Damga Vergisi, genellikle vergi mükellefinin bağlı olduğu vergi dairesine beyan edilerek ödenir. Beyanname düzenlendikten sonra vergi dairesine gidilerek ödeme yapılabilir.
- Elektronik Beyanname ile Ödeme
Damga vergisi ödemeleri Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnternet Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda da yapılabilir. Bu yöntem, özellikle şirketler ve vergi mükellefleri için pratik bir yoldur. Elektronik beyanname hazırlanarak online olarak vergi ödenebilir.
- Bankalar Aracılığıyla Ödeme
Birçok banka, damga vergisi ödemelerini kabul eder. Bankalar aracılığıyla, hem şubelerden hem de internet bankacılığı üzerinden damga vergisi ödenebilir. Banka sistemine girildikten sonra damga vergisi bölümünden ödemeniz gereken tutarı girip işlemi tamamlayabilirsiniz.
- Noter Üzerinden Ödeme
Noterlerde yapılan bazı işlemler sırasında damga vergisi, noter aracılığıyla tahsil edilebilir. Örneğin, bir sözleşme ya da vekaletname hazırlanırken, noter işlemi sırasında damga vergisini doğrudan tahsil edebilir.
- Sözleşme ve Belgelerde Taraflar Arasında Ödeme Paylaşımı
Bazı durumlarda, taraflar arasında damga vergisinin nasıl ödeneceği sözleşmede belirtilir. Eğer sözleşmede verginin taraflar arasında bölüşüleceği belirtilmişse, taraflar kendi paylarına düşen kısmı öderler. Ödeme yapılırken her iki taraf kendi yükümlülüğü olan kısmı öder.
Damga Vergisinde Cezai Yaptırımlar
Damga vergisinin ödenmemesi durumunda, Vergi Usul Kanunu kapsamında çeşitli cezalar ve yaptırımlar uygulanabilir. Bu cezalar, ödenmeyen tutarın zamanında ödenmemesi, eksik beyan edilmesi veya hiç beyan edilmemesi gibi durumlarda devreye girer. Damga vergisi ödenmediğinde karşılaşılabilecek başlıca cezalar şunlardır:
Gecikme Faizi
Damga vergisinin ödenmesi gereken tarihte ödenmemesi durumunda, ödenmeyen tutar üzerinden günlük olarak gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizi oranı, her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve bu oran üzerinden ödenmeyen süre boyunca ek faiz uygulanır.
Vergi Ziyaı Cezası
Vergi ziyaı cezası, vergiyi zamanında ya da eksik beyan eden mükelleflere uygulanan bir cezadır. Eğer damga vergisi hiç beyan edilmez ya da eksik beyan edilirse, ödenmesi gereken tutarın %25’i veya %50’si oranında vergi ziyaı cezası uygulanabilir.
Usulsüzlük Cezası
Damga vergisi beyannamesinin zamanında verilmemesi veya eksik ya da hatalı bilgi verilmesi durumunda, usulsüzlük cezası kesilir. Bu ceza, verginin beyan sürecindeki usulsüzlükler nedeniyle uygulanır ve vergi mükellefi bu durumda hem asıl vergi borcunu hem de ceza tutarını ödemek zorunda kalır.
İdari Para Cezaları
Vergi kanunlarına aykırı davranışlarda bulunulması, damga vergisinin kasıtlı olarak ödenmemesi veya sahte belge düzenlenmesi gibi durumlarda daha ağır idari para cezaları uygulanabilir. Bu cezalar, ödenmeyen vergi tutarına ek olarak, idari yaptırımlar da içerebilir.
Yasal Takip ve Haciz
Damga vergisi ödenmezse, vergi dairesi mükellef hakkında yasal takip başlatabilir. Ödenmeyen borç nedeniyle mal varlığına haciz koyulması gibi yaptırımlar uygulanabilir.
Vergi Kesintilerini Ön Muhasebe Programı ile Takip Edin
Ön muhasebe programları daha küçük işletmelerin finansal süreçlerini basitleştirmek ve günlük işlemlerini yönetmek için kullanılır. Bu programlar, e-Fatura düzenleme, kasa takibi ve basit vergi hesaplamaları gibi işlevlere sahiptir. Ancak damga vergisi gerektiren bazı basit belgelerin takibinde kullanılabilir. Uyumsoft Ön Muhasebe Programı ile cari takip, kasa ve banka takibi, stok takibi gibi temel süreçleri rahatlıkla yönetebilirsiniz.
Damga Vergisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Hangi belgeler damga vergisine tabidir?
Damga vergisine tabi olan belgeler arasında kira ya da satış sözleşmeleri, ihale kararları, resmi makamlara sunulan dilekçeler, makbuzlar, taahhütnameler ve teminat mektupları yer alır. Bu belgeler, çeşitli resmi işlemler ve anlaşmalar sırasında düzenlenen evraklardan oluşur ve belirli oranlarda damga vergisine tabi tutulur. Her bir belgenin damga vergisi oranı, belgenin niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
Damga vergisi her ay mı ödenir?
Damga vergisi her ay ödenen bir vergi değildir. Damga vergisi, genellikle ilgili belgenin düzenlenmesi anında veya belirli bir süre içinde ödenir. Vergiye tabi belge düzenlendikten sonra damga vergisinin ödenme süresi, belgede belirtilen duruma bağlı olarak değişir. Örneğin; kira sözleşmeleri, satış sözleşmeleri veya taahhütnameler gibi belgeler düzenlendikten sonra, damga vergisi genellikle 15 gün içinde ödenir. Ancak bazı durumlarda, belirli aralıklarla beyan edilip ödenmesi gerekebilir.
Damga vergisinin ödenme zamanı nedir?
Damga vergisi, belgenin düzenlenmesini takip eden 15 gün içinde ödenmelidir. Vergi daireleri ya da bankalar üzerinden ödeme yapılabilir.
Sözleşme damga vergisi oranı nedir?
Sözleşmelerde damga vergisi oranı, sözleşme bedeli üzerinden binde 9,48 olarak hesaplanır. Bu oran, en son belirlenen orandır. Bu oran, sözleşmenin toplam tutarına uygulanarak vergi miktarı belirlenir.
Damga vergisi ne kadar?
Tutarları değişebilmekle birlikte gson belirlenen damga vergisi oranları şunlardır:
- Sözleşme bedeli üzerinden binde 9,48,
- Kira sözleşmeleri için binde 1,89,
- İhale kararları için binde 5,69 oranında damga vergisi uygulanır.
Resmi Dilekçeler için sabit bir tutar olan maktu damga vergisi uygulanır. Bu tutar her yıl güncellenir.
Damga vergisi beyannamesi nasıl verilir?
Damga vergisi beyannamesi, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet vergi dairesi üzerinden ya da bağlı vergi dairesine elden teslim edilerek verilir.
Hangi durumlarda damga vergisi iadesi alınabilir?
Yanlış hesaplanan, mükerrer ödenen veya haksız yere tahsil edilen damga vergisi için iade talebinde bulunulabilir. Bunun için vergi dairesine başvuru yapılması gerekir.
Damga vergisi kapsamında istisnalar nelerdir?
Bazı belgeler damga vergisinden muaftır. Bunlar arasında resmi kurumlar tarafından düzenlenen bazı belgeler, yurt dışı ticaret işlemleriyle ilgili belgeler ve ihracata yönelik sözleşmeler sayılabilir.
Damga vergisi istisnaları nelerdir?
Damga vergisi istisnaları, bazı belgelerin ve işlemlerin damga vergisinden muaf olmasını sağlar. Kamu kurum ve kuruluşları arasında düzenlenen belgeler damga vergisine tabi değildir. Ayrıca, ihracat işlemleriyle ilgili belgeler, kamu yararına çalışan vakıflar ve dernekler tarafından düzenlenen belgeler de vergiden muaftır.
Yurt dışında düzenlenen ve Türkiye’de kullanılmak üzere imzalanan belgeler, belirli şartlar altında bankalar tarafından düzenlenen kredi sözleşmeleri ve teminat mektupları da damga vergisinden istisna tutulur. Bunun yanı sıra, damga vergisi muafiyeti tanınan kuruluşların düzenlediği belgeler ile öğrencilere yönelik burs ve yardım sözleşmeleri de damga vergisinden muaftır. Her istisna, ilgili kanun ve düzenlemelere dayanır ve spesifik durumlarda profesyonel destek alınması faydalı olabilir.
Damga vergisi sorgulama nasıl yapılır?
İnternet Vergi Dairesi: GİB’in resmi web sitesi üzerinden kullanıcı girişi yaparak damga vergisi borçlarınızı sorgulayabilirsiniz.
e-Devlet Üzerinden Sorgulama: e-Devlet portalına giriş yaparak “Vergi Borcu Sorgulama” veya “Damga Vergisi Sorgulama” hizmeti üzerinden damga vergisi bilgilerine ulaşabilirsiniz.
Vergi Dairelerine Başvuru: Yerel vergi dairelerine bizzat giderek damga vergisi sorgulaması yapabilir ve ödeme durumunuzu öğrenebilirsiniz.
Ürünlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için
iletişim formumuzu doldurabilirsiniz.
En kısa sürede uzman ekiplerimiz size
dönüş yapacaktır.