5 Dakikalık Okuma
Gelir Vergisi Muhtasar Nedir?
Muhtasar, stopaj usulü bir vergilendirme yöntemidir. Muhtasar vergisi mükelleflerinin, vergi dairelerine dönemsel muhtasar vergilerini beyan ederken kullandıkları evrak ise muhtasar beyanname olarak isimlendirilir. Muhtasar vergisi, esas borçlu yerine o borçlunun vergisini ödemekle mükellef olan kuruluş tarafından ödenir. Örneğin; ticari bir firmada çalışan personel, doğrudan borçludur. Personele ait muhtasar vergisi ise mükellef kuruluş olan ticari firma tarafından ödenir. Böylece çalışanın vergisi, geliri kendi eline geçmeden önce ödenmiş olur.
Prim Hizmet Beyannamesi Nedir?
Prim Hizmet Beyannamesi, muhtasar beyanname ile SGK kanununa göre verilmesi gereken aylık prim ve kazanç toplamlarının ve prim ödeme gün sayılarının bildirildiği bir beyannamedir. Vergi kanunlarına göre, vergi kesintisi yapma zorunluluğu olan kişiler, bir ay içinde gerçekleştirdikleri ödemeler veya tahakkuk eden kâr ve iratlarla birlikte kestikleri vergileri beyan etmek zorundadırlar. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet detaylarını bildirme yükümlülüğü olanlar, bu bilgileri Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile sunmakla yükümlüdürler.
Muhtasar Beyanname Nasıl Hesaplanır?
Stopaj vergi matrahı olarak da isimlendirilen muhtasar vergi, vergi ödemesi yapacak kuruma ve vergisi ödenecek şahısların koşullarına göre değişiklik gösterir. Bu değişiklikler ise vergi idaresi tarafından verilen kodlarla hesaplanır. Muhtasar beyanname hesaplamasını anlamak için aşağıdaki örneği inceleyebilirsiniz: 20 çalışana sahip olan XXX şirketi, 25.500 TL kira bedeli ödemektedir. Çalışanlar arasında 6 kişi asgari ücret alırken, 14 kişi diğer ücretli çalışanlar kapsamındadır. Bu şirkette çalışan kişi sayısı 10’un üzerinde olduğu için Muhtasar Beyanname düzenleme zorunluluğu kapsamındadır. Beyanname hazırlarken, asgari ücret ile çalışan 6 kişi 011 kodu kullanılarak ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi beyan edilmelidir. 14 çalışan ise 012 kodu ile ve tüm çalışanların ücretleri üzerinden hesaplanan damga vergisi toplu olarak 302 kodu altında beyan edilmelidir. Ek olarak, 041 kodu ile şirketin kira geliri üzerinden hesaplanan stopajı beyan edilecektir.
Muhtasar Beyanname Kodları Nelerdir?
Muhasebe ve vergi işlemlerinde kullanılan muhtasar beyanname kodları 8 adettir. Bu kodlar ve anlamları ise aşağıdaki gibidir:
011 kodu, asgari ücretliler içindir ve vergi oranı %15’tir.
012 muhtasar kodu, diğer ücretli çalışanlar içindir ve vergi oranı %15 ila %35 arasında değişir.
031 kodu, yıllara yayılmış inşaat işleri içindir ve %3 oranında vergiye tabidir.
032 kodu, kurumlara yapılan hakedişlerden kesilen inşaat vergisi içindir ve yine %3 vergiye tabidir.
041 kodu, GVK 70. madde kapsamında yapılan ödemeler içindir ve vergi oranı %20’dir.
042 kodu, kooperatiflere ait olan taşınmazların kiralanması durumu için geçerlidir ve vergi oranı %20’dir.
093 kodu, ticaret borsalarında tescil edilerek alınan zirai mahsuller için kullanılır ve %3 oranında vergilendirilir.
302 muhtasar kodu, Damga Vergisi Kanununa göre yapılan ödemelerle ilgili kağıtlardır.
Kimler Muhtasar Beyanname Verir? Muhtasar beyanname vermekle yükümlü olan kuruluşların listesi aşağıdaki gibidir:
Ticari şirketler
İktisadi kamu teşebbüsleri ve kamu idare müesseseleri
Dernekler
Vakıflar
Kooperatifler
Vergiye tabi serbest meslek erbapları
İş ortaklıkları
Yatırım fonu yöneticileri
Muhtasar Beyanname Ne Zaman Verilir?
Muhtasar beyanname verme süresi, bir ya da üç aylık periyodlar halinde düzenlenir. Muhtasar beyanname verme süresi, vergisi ödenecek kişi sayısına göre değişir. Bir kuruluş ya da şirketin üç aylık beyanname düzenleyebilmesi için sorumlu olduğu vergi mükelleflerinin sayısının 10’dan az olması gerekir. 10’dan fazla kişinin muhtasar vergisini ödeyecek kuruluşların ise muhtasar beyannamesini her ay düzenlemesi zorunludur. Muhtasar beyannamesi ne zaman verilir sorusuna yanıt olarak; her ayın 26’sında ödenir. Ödeme sırasında damga vergisinin unutulmaması da son derece önemlidir. Muhtasar beyanname damga vergisi 2024 yılı için 308,30 TL’dir. Muhtasar vergisi, dilenirse internet üzerinden de ödenebilir. E-beyanname muhtasar vergisi masrafları da vergi dairesine ödenecek miktarla aynı şekilde hesaplanır. Muhtasar beyanname son günü her ayın 26’sıdır.
Mali müşavir yazılımı MüşavirPro ile muhtasar beyannamesi de dahil olmak üzere tüm beyannameler manuel ya da online işlemler yoluyla tek tek yapılabildiği gibi toplu olarak da gönderilebilir.
Üç aylık beyan için ödeme süreleri şöyledir:
Ocak, Şubat ve Mart dönemi için son ödeme tarihi: 26 Nisan
Nisan, Mayıs ve Haziran dönemi için son ödeme tarihi: 26 Temmuz
Temmuz, Ağustos ve Eylül dönemi için son ödeme tarihi: 26 Ekim
Ekim, Kasım ve Aralık dönemleri için son ödeme tarihi: 26 Ocak
Stopaj ve Muhtasar Aynı mıdır?
Muhtasar ve stopaj vergisi tanımlarının benzer olması, pek çok kişinin kafasını karıştırır. Halk arasındaki kullanımlara göre stopaj ve muhtasar aynı anlama gelse de aslında bu iki kavram arasında teknik bir fark bulunur. Stopaj kavramı, kesinti yoluyla vergi alınması yöntemine verilen isimdir. Muhtasar ise stopaj yoluyla ödenen vergi türünün ismidir. Yani stopaj vergi ifadesi, verginin alınma şeklini ve yöntemini ifade ederken muhtasar vergi ifadesi ise verginin alınma sebebini ve mükelleflerini tanımlar.
