Kur Farkı Faturası Nedir, Nasıl Kesilir?

Kur farkı faturası, döviz cinsinden yapılan alım satım işlemlerinde ortaya çıkan kur değişikliklerinin yansıtıldığı bir belgedir. İşlemin yapıldığı tarih ile ödeme tarihi arasında meydana gelen döviz kuru farkları, alacaklı ve borçlu arasında ek maliyet veya kazanç olarak kayıt altına alınır. Bu farklılıkların muhasebeleştirilmesi, işletmelerin finansal raporlamalarında şeffaflık ve doğruluk sağlamak açısından oldukça önemlidir. Bu blog içeriğimizde, kur farkı faturası nedir, nasıl kesilir ve hesaplanırken nelere dikkat edilir gibi sorulara cevap bulabilirsiniz. 

Kur Farkı Nedir? 

Kur farkı faturasının ne anlama geldiğini anlamak için öncelikle “kur farkı” kavramını açıklamak gerekir. Kur farkı, döviz kurları arasındaki değişimden kaynaklanan değer farklılıklarını ifade eder. Bir mal veya hizmetin döviz cinsinden alım satımında, işlemin gerçekleştiği tarihteki döviz kuru ile ödemenin yapıldığı tarihteki döviz kuru arasında fark oluşabilir. Bu fark, döviz kuru dalgalanmalarından kaynaklanır ve işletmeler için ek maliyet veya kazanç anlamına gelir. Özellikle uluslararası ticaret yapan firmalar, kur farklarını muhasebeleştirmek suretiyle finansal durumlarını net bir biçimde görebilir. 

Kur Farkı Faturası Nedir? 

Kur farkı faturası, döviz cinsinden yapılan işlemlerde, ödeme tarihindeki ve işlem tarihindeki döviz kuru arasındaki farkın muhasebe kaydı olarak düzenlenmesi amacıyla düzenlenir. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, işlem tarihi ile ödeme tarihi arasında değer farklılıklarına yol açabilir. Bu farklar, alıcı ya da satıcı için kazanç veya zarar olarak yansır. Kur farkı faturası, bu farkın mali kayıtlara doğru bir şekilde işlenmesini sağlar ve genellikle mal veya hizmet faturası kesildikten sonra, ödeme sırasında ortaya çıkan kur değişiklikleri nedeniyle düzenlenir. 

Kur Farkı Faturası Neden Kesilir? 

Kur farkı faturası, döviz cinsinden gerçekleştirilen işlemlerde, döviz kurundaki değişikliklerin finansal kayıtlara yansıtılması amacıyla kesilir. İşlem tarihi ile ödeme tarihi arasındaki döviz kuru farklılıkları, taraflar için ek bir kazanç veya maliyet oluşturur. Bu farkın, muhasebe kayıtlarına düzgün bir şekilde işlenebilmesi için kur farkı faturası düzenlenir. Kur farkı faturası kesilmesinin nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: 

• Döviz Kuru Dalgalanmalarını Yansıtmak: Döviz kurlarındaki değişimlerin borç veya alacak tutarlarını etkilemesi durumunda, bu değişimlerin mali tablolara yansıtılması gerekir.

• Finansal Şeffaflık Sağlamak: Kur farklarının belgelenmesi, işletmelerin gerçek mali durumlarının doğru bir şekilde raporlanmasını sağlar.

• Vergi Mevzuatına Uyum: Mali mevzuat gereği, kur farklarının muhasebeleştirilmesi zorunludur. Bu sebeple, kur farkı faturası düzenlenir. 

• Taraflar Arasında Hesap Dengelemek: Döviz kuru farkları, alıcı ve satıcı arasında dengesizlik yaratabilir. Bu dengesizliğin giderilmesi amacı ile kur farkı faturası kesilir. 

Kur Farkı Faturası Nasıl Hesaplanır?

Kur farkı faturası hesaplanırken, dövizle yapılan işlemin gerçekleştiği tarih ile ödeme tarihindeki döviz kuru arasındaki fark dikkate alınır. Hesaplama, işlem tutarının döviz kuru değişimine göre güncellenmesi ile yapılır. Kur farkı faturası hesaplama aşamaları şunlardır:

İşlem Tarihi ve Ödeme Tarihindeki Döviz Kurlarını Belirleyin

• İşlem Tarihi Döviz Kuru: İşlemin gerçekleştirildiği tarihe ait döviz kuru.

• Ödeme Tarihi Döviz Kuru: Ödemenin yapıldığı tarihteki döviz kuru.

İşlem Tutarını Belirleyin

• Döviz cinsinden yapılmış olan mal veya hizmet bedelini belirleyin. Bu tutar, alıcı ya da satıcının anlaştığı bedeldir.

Kur Farkını Hesaplayın

• İşlem Tarihindeki Türk Lirası Tutarı: İşlem tarihi döviz kuru ile işlem tutarını çarparak, işlem tarihindeki TL karşılığını hesaplayın.

İşlem Tarihindeki TL Tutarı = İşlem Tutarı x İşlem Tarihindeki Döviz Kuru

• Ödeme Tarihindeki Türk Lirası Tutarı: Aynı işlem tutarını ödeme tarihindeki döviz kuru ile çarparak, ödeme tarihindeki TL karşılığını bulun.

Ödeme Tarihindeki TL Tutarı = İşlem Tutarı x Ödeme Tarihindeki Döviz Kuru

Kur Farkını Bulun

• İşlem tarihi ve ödeme tarihindeki TL tutarlarını karşılaştırarak kur farkını belirleyin.

Kur Farkı = Ödeme Tarihindeki TL Tutarı - İşlem Tarihindeki TL Tutarı

Kur Farkı Faturasını Düzenleyin

• Eğer ödeme tarihindeki döviz kuru, işlem tarihindeki döviz kurundan yüksekse, satıcı lehine kur farkı kazancı doğar ve alıcıya ek bir maliyet yansır.

• Eğer ödeme tarihindeki döviz kuru, işlem tarihindeki kurdan düşükse, satıcı aleyhine kur farkı zararı oluşur ve alıcıya indirim yansıtılır.

Kur farkı faturasının tutarı, bu farkın alıcıya ya da satıcıya yansıtılmasıdır. Fatura, kur farkının vergilendirilmesi için de düzenlenir. Dolayısıyla bu tür faturaların KDV hesaplaması da yapılabilir.

Kur Farkı Faturası Hesaplama Örneği:

• İşlem Tutarı: 20.000 USD

• İşlem Tarihi Döviz Kuru: 25 TL/USD

• Ödeme Tarihi Döviz Kuru: 27 TL/USD

İşlem Tarihindeki TL Tutarı:
20.000 USD x 25 TL = 500.000 TL

Ödeme Tarihindeki TL Tutarı:
20.000 USD x 27 TL = 540.000 TL

Kur Farkı:
270.000 TL - 250.000 TL = 20.000 TL 

540.000 TL - 500.000 TL = 40.000 TL 

Yapılan hesaplamaya göre 40.000 TL tutarında kur farkı faturası düzenlenir. 

Kur Farkı Faturası Ne Zaman Kesilir? 

Kur farkı faturası kesilme zamanı, ödemenin yapıldığı ve kur farkının netleştiği an olarak belirlenir. Kur farkı faturasının ne zaman kesileceği ile ilgili detaylar şu şekilde özetlenebilir:

• Ödeme Yapıldığında 

Kur farkı faturası, işlem tarihinden sonra ödeme yapıldığında, döviz kurunda bir farklılık oluşursa kesilir. Faturanın düzenlenme tarihi, ödemenin yapıldığı tarihe göre belirlenir. 

• İade Faturası veya Ek Fatura Gerektiğinde 

Eğer ödeme sonrası ortaya çıkan kur farkı, satış faturası üzerindeki tutarlarda değişikliğe sebep oluyorsa, kur farkı faturası ek fatura olarak kesilir. Bu, ödemenin satıcı lehine aleyhine olması fark etmeksizin uygulanır. 

• Dönem Sonlarında 

Ödeme yapılmamış olsa bile, bazı işletmeler yıl sonu ya da dönem sonlarında, mali tablolarını doğru şekilde yansıtmak adına açık kalan döviz işlemleri için kur farkı faturası düzenleyebilir. Bu, özellikle muhasebe dönem sonu kapanış işlemlerinde dikkate alınan bir uygulamadır.

• Kesinleşen Kur Farkında 

Kur farkının kesinleştiği, yani ödeme yapıldığı ya da ödeme vadesi geldiğinde kur farkı belirginleştiğinde fatura düzenlenir. Ödeme yapılmadan önce kur farkı faturası kesilmez; çünkü kur farkı ancak ödeme sırasında netleşir. 

Kur Farkı Faturası Nasıl Kesilir?

Kur farkı faturası kesme işlemi, belirli adımlar izlenerek yapılır. Aşağıda kur farkı faturası kesme adımları sırası ile açıklanmıştır: 

Kur Farkını Hesaplayın 

İlk adım, kur farkını hesaplamaktır. İşlem tarihindeki döviz kuru ile ödeme tarihindeki döviz kuru arasındaki farkı belirledikten sonra kur farkı hesaplama yöntemini kullanarak farkı bulabilirsiniz. 

Kur Farkı Faturasının Kesilme Zamanı 

Kur farkı faturası, ödemenin gerçekleştiği tarihte, döviz kurundaki farklılık netleştiğinde kesilir. Bu nedenle fatura, ödemenin yapılmasından sonra düzenlenmelidir.

Fatura Düzenlenirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kur farkı faturası oluştururken, standart fatura düzenleme prosedürleri izlenir. Ancak, kur farkı faturasında dikkat edilmesi gereken özel unsurlar şunlardır: 

• Fatura Türü: Kur farkı faturası olarak belirtmelisiniz.

• Fatura Tarihi: Fatura kesim tarihi, ödemenin yapıldığı tarih olarak girilir.

• Kur Farkı Tutarı: Hesaplanan kur farkı Türk Lirası cinsinden yazılmalıdır. Döviz cinsinden kur farkı yazılmaz.

• Açıklama: Faturanın açıklama kısmında, kur farkının hangi işleme ve tarihlere dayandığı belirtilmelidir ("01/10/2024 tarihli 1000 USD'lik fatura için kur farkı" gibi).

• KDV Hesaplama: Kur farkı faturası KDV'ye tabi olabilir. Hesaplanan kur farkı üzerinden ilgili oranda KDV uygulanmalıdır. 

KDV Uygulaması 

Kur farkı faturası, Türkiye'de vergi mevzuatına göre KDV'ye tabi tutulur. Kur farkı tutarına ek olarak KDV hesaplanmalı ve faturada gösterilmelidir. Kur farkı faturası KDV hesaplaması şu şekilde yapılır: 

• KDV Matrahı: Hesaplanan kur farkı tutarı

• KDV Oranı: Geçerli kur farkı faturası KDV oranı

• KDV Tutarı: Kur Farkı x KDV Oranı

Faturanın Düzenlenmesi 

Kur farkı tutarını ve varsa KDV tutarını hesapladıktan sonra, faturayı muhasebe programınıza veya fatura düzenleme sisteminize şu bilgileri girerek oluşturmanız gerekir:

• Alıcı Bilgileri: Kur farkı faturasını kestiğiniz alıcının adını ve fatura bilgilerini yazın.

• Fatura Tutarı: Kur farkı ve KDV dahil toplam tutarı girin.

• Açıklama: Döviz kur farkı faturası olduğunu ve hangi işleme dayandığını açıklayıcı bir şekilde yazın.

Faturanın Gönderimi

Fatura düzenlendikten sonra, bir örneği alıcıya gönderilmelidir. e-Fatura ya da matbu fatura olarak düzenlenebilir. Eğer alıcı da e-Fatura mükellefi ise fatura elektronik olarak kesilmelidir. 

Kur Farkı Faturası Örneği: 

• İşlem Tutarı: 10.000 USD

• İşlem Tarihi Döviz Kuru: 25 TL/USD

• Ödeme Tarihi Döviz Kuru: 27 TL/USD

• Kur Farkı: 20.000 TL

• KDV: %18
  20.000 TL x %18 = 3.600 TL

• Toplam Fatura Tutarı: 23.600 TL

Bu örnekte, 20.000 TL kur farkı ve 3.600 TL KDV ile birlikte toplam 23.600 TL olarak kur farkı faturası kesilir ve muhasebe kayıtlarına alınır. 

Kur Farkı Faturası Kesilmezse Ne Olur? 

Kur farkı faturası kesilmediği takdirde, hem vergi mevzuatına uyulmaması hem de muhasebe kayıtlarının eksik ya da hatalı olması gibi çeşitli olumsuz sonuçlar doğabilir. Bu durum, mali tablolarda yanlış bilgiler sunulmasına ve vergi idaresi tarafından yaptırımlarla karşılaşılmasına yol açabilir. Kur farkı faturası kesilmediğinde aşağıdaki durumlar meydana gelebilir:

Mali Tabloların Yanlış Olması

Döviz kurundaki değişikliklerden kaynaklanan farklar kayıtlara yansıtılmadığında, işletmenin mali tabloları gerçeği yansıtmaz. Bu durum, işletmenin finansal performansını doğru gösterememesine yol açar

Vergi Usulsüzlük Cezaları

Kur farkı faturası kesilmediği durumda, doğan kur farkı kazançları veya zararları vergilendirilmeyebilir. Bu, vergi matrahında eksikliğe neden olur ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tespit edilirse vergi usulsüzlüğü cezaları uygulanabilir. Vergi denetimlerinde bu tür eksikliklerin tespit edilmesi ciddi yaptırımlara sebep olabilir.

KDV Kayıpları

Kur farkı faturası düzenlenmediği takdirde, KDV hesaplanmaz ve beyan edilmez. Bu durum, eksik KDV beyanı nedeniyle vergi dairesi tarafından cezai işlem başlatılmasına neden olabilir. Ayrıca, alıcının KDV indirim hakkı da kaybolmuş olur.

Taraflar Arasında Anlaşmazlıklar

Kur farkı faturası kesilmediğinde, ticari işlem yapan taraflar arasında borç-alacak dengesizlikleri ve anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Özellikle döviz kuru farklarından kaynaklanan maliyetlerin ya da kazançların muhasebeleştirilmemesi, taraflar arasında anlaşmazlıklara yol açabilir.

Finansal Planlamada Zorluklar

Kur farkları işletmenin nakit akışını etkileyebilir. Faturaların kesilmemesi, bu farkların finansal planlamada göz ardı edilmesine neden olur. Bu da işletmenin gerçek mali durumunu anlamada zorluk çıkarır ve finansal stratejilerin yanlış planlanmasına yol açabilir.

Yasal Uyum Eksikliği

Türkiye'deki muhasebe ve vergi mevzuatı, kur farklarının belirli dönemlerde kaydedilmesini ve vergilendirilmesini zorunlu kılar. Kur farkı faturası kesilmediği takdirde, bu yasal yükümlülük ihlal edilmiş olur, bu da işletmenin denetim süreçlerinde sorun yaşamasına ve mali yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına sebep olabilir.

Kur Farkı Faturalarını Dijital Ortamda Düzenleyin

Kur farkı faturası, döviz kuru değişikliklerinden doğan farkların doğru ve zamanında muhasebeleştirilmesi açısından büyük önem taşır. Uyumsoft’un sunduğu e-Fatura çözümü, bu tür fatura işlemlerini dijital ortamda pratik bir şekilde düzenlemenizi sağlar. Ön muhasebe programı, mali işlemlerinizi pratik bir şekilde takip ederek finansal süreçlerinizi optimize eder. Ayrıca, Uyumsoft’un e-İmza uygulaması Uyumİmza sayesinde tüm belgelerinizin yasal geçerliliği garanti altına alınır ve işlemlerinizde güvenlik en üst seviyeye çıkarılır.