Bir çalışan, iş yerinde bir yıl boyunca çalıştıktan sonra “yıllık izin”, kanundaki adıyla “yıllık ücretli izin” almaya hak kazanmaktadır. Bu hak, çalışanın en temel ve yasal hakkıdır. Yıllık izin; kanun ile korunan ve işverenin muhakkak vermesi zorunlu olan bir izin türüdür. Buradaki amaç; yıl boyunca çalışan işçinin dinlenmesini sağlamak, aynı zamanda fiziksel ve psikolojik sağlığının korunmasına katkı vermektir. Özetle, yıllık iznin nedeni, çalışanların genel sağlığı ve dinlenmesine yönelik ihtiyacının karşılanmasıdır. Bu nedenle, işveren bu hakka el koyamaz ve yıllık izinden vazgeçilemez. Nitekim İş Kanunu’nun 53. maddesinde, “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. İşçinin yıllık izin kullanmak istememesi, izin kullanmadan çalışmak istemesi diye bir durum söz konusu değildir. İşveren, işçinin izinlerinin kullanılıp kullanılmadığından sorumludur” denilmektedir. Bu maddeden de anlaşılacağı üzere işverenler, çalışanlarının yıllık izinlerini kullanıp, kullanmadıklarından sorumlu olmaktadırlar. Çalışanlar, yıllık izin kullandıkları dönemlerde, çalışıyormuş gibi ücretlerini alırlar ve maaşlarından herhangi bir kesintinin yapılması söz konusunu değildir. İşçinin yıllık izin hakkını kazanması için öncelikle aynı gruba ait olan bir şirkette veya grubun birkaç şirketlerinde çalışma süresinin bir yılı doldurmuş olması gerekmektedir. İşçi bir yıldan az çalıştıysa, bu durumda yıllık izin hakkı mevcut değildir. Eğer işe başladığında, bir ay veya iki ay gibi deneme süreci geçirildiyse, bir yılın tamamlanmasına bu deneme süresi de eklenecektir. Kısaca, işletmede geçirilen çalışma süresi bir yıl olarak tamamlandığında işçinin “yıllık izin” hakkı oluşmaktadır. Eğer, iş yeri başka bir işletmeye devir edilirse, bu durumda çalışanın yıllık izin hakkı da mevcut çalışma süreci dikkate alınarak diğer işletmeye geçmektedir.
Yıllık izin süresi nasıl hesaplanıyor? Çalışanların bir yılın sonunda ne kadar “yıllık izin” kullanacağı, o iş yerinde çalıştığı yıl sayısına göre gün süresi değişikliği göstermektedir. Aynı iş yerinde 1- 5 yıl arasında çalışanların, izin süreleri 14 gün olarak gerçekleşmektedir. Çalışma süresi 5-15 yıl arasında değişenlerin yıllık izin süreleri 20 gün olmaktadır. Çalışma süresi 15 yıl ve üzerinde olanlar için ise, yıllık izin süresi 26 gündür. Ayrıca maden işlerinde çalışanların yıllık izin sürelerine, yukarıdaki rakamlara ilave dört gün daha eklenmektedir. Bir diğer konu da, 18 yaş ve altı çalışanlar ile 50 yaş ve üstü çalışanların yıllık izin süreleri 20 günden az olmamaktadır. Peki, bu izinleri çalışanlar nasıl kullanacaklardır? Çalışanlar yıllık izinlerini kullanırken, iş yerleriyle karşılıklı anlaştıkları tarihlerde izinlerini kullanmalıdırlar. Yıllık iznin bir bölümü, 10 günden az olmamak kaydıyla kullanılmalıdır. Kalan günler ise, bir gün, bir gün olarak dahi kullanılabilir. Kalan izin günleri, örneğin resmi tatillerde araya giren bir veya iki çalışma günü olduğunda, burada yıllık izin kullanılarak, tatil süresinin uzatılması mümkün olmaktadır. Eğer çalışanlar yıllık izin haklarını aynı yıl içerisinde kullanmadılarsa, izin hakları yanmaz ve diğer yıla eklenmiş olur. Çalışan, uygun tarihlerde yasal hakkını kullanabilecektir. Eğer, çalışanın iş sözleşmesi feshedilirse, kalan izin süreleri işçinin ücreti üzerinden hesaplanarak kendisine ödenecektir. Bu arada bir kişi, iş yerinde henüz bir yılını doldurmadıysa, “avans izin” kullanmak gibi bir durum söz konusu değildir. Yıllık izini hak etmeden, birkaç gün izin kullanılması konusu işverenlerin kendi inisiyatifinde olan bir konudur ve işveren uygun görürlerse işçisine birkaç gün izin hakkı tanımaktadır. Bir diğer konu ise, işverenler yıllık izin hakkı kazanan işçisine, izin istediği halde bir tarih belirtmezse, İş Kanununa aykırı davranmış olmaktadırlar. Eğer işçi yıllık izin süresinde hastalanır ve rapor alırsa, rapor süreleri ilave eklenir, rapor günleri yıllık izin içinden sayılmaz.
Yıllık izin nasıl istenecektir?Az önce de ifade ettiğimiz üzere, “yıllık izin” çalışanın yasal bir hakkıdır ve çalışanların bu haklarını kullanıp kullanmadığından işveren de sorumludur. Çalışanların yıllık izin kullanımıyla ilgili yanlışlıklar ve eksiklikler durumunda, işverenlere uygulanacak idari para cezaları mevcuttur. Yıllık izin kullanmak isteyen çalışan; yaklaşık bir ay öncesinden, yazılı olarak işverene izin tarihlerini bildirmek durumundadır. İşveren de iş yoğunluğuna göre, izin tarihlerini değerlendirerek, ilgili tarihleri onaylamaktadır veya yeni bir tarih önermektedir. İşverenler, yaptıkları iş dalına bağlı olarak, işlerinin çok yoğun olmadığı tarihlerde çalışanlarına toplu izin kullandırma uygulaması da yapabilmektedir.
Ürünlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için
iletişim formumuzu doldurabilirsiniz.
En kısa sürede uzman ekiplerimiz size
dönüş yapacaktır.
e-Deftere Uyumsoft Avantajlarıyla Geçme Fırsatını Kaçırmayın!